Atina hür düşünce okulları antik çağ

El hareketi, ayak duruşu, kıyafet rengi ve kitap müthiş bir sembolizma

​Atina Okulu olarak bilinen bu fresk,  Vatikan Sarayı'nın İmza Odası denilen bölümünde yer alan Raphael Sanzio' nun eseridir. Raphael bu esere başladığında hiç fresk deneyimi yoktur. Sanatçı yapıtta tüm Antik Yunan filozofları, matematikçileri, astronom ve tarihçileri bir araya toplayarak inanç ve mantığın bir sentezinin yapmak istemiş. Atina hür düşünce okulları antik çağlarda tüm yakın doğuda yaygın eğitim kurumlarıydı. Birçok ünlü filozof kendi okullarını bazen tapınaklarda bazen bahçe, çiftlik gibi mekanlarda kurarlar ve talebelerini oralarda toplarlardı. Her düşünce ve fikrin tartışılması ve serbestçe açıklanması teşvik edilirdi. 
Doğu Roma İmparatorluğu, Hıristiyanlığı devlet dini ilan etmesiyle bu okullardan imparator ve yakınları rahatsız olmaya başlamıştı. İktidar sahipleri, devletin sadece tek din ile gelişeceğine inanmışlardı. İmparator Teodosius, kilise ve devletin beraber iktidarı paylaşabileceklerine karar verip tüm imparatorlukta düşünce okullarını hedef aldı. İskenderiye' deki Serapis Tapınağı' nın, kasten galeyana getirilen bir güruhca yıkılması ve tüm bilim adamlarının kovulması bu politikanın en trajik sonuçlarındandı. Son olarak kalan Eski Mısır yazıtları yok olmuş ve kalıntıları da okuyup yorumlayacak kimse kalmamıştı. Bu olaydan iki yıl sonra Olimpiyat Oyunları da yasaklandı. Sadece Akdeniz havzasında tek bir okul açık kaldı: "Atina Hür Düşünce Okulu".

​

Bu okulun hakkından İmparator Justinianus gelecekti. Büyük Roma' yı yeniden diriltmek isteyen imparator, "Tek devlet, tek yasa ve tek bir kilise" sloganıyla  Atina Hür Düşünce Okulu' nu kapatıp ünlü hocalarını sürgüne yolladı. Bu şekilde antik medeniyet çağı tamamiyle sona erdirilmiş ve gerçek bilimlerin üzeri asırlar boyu kalacak siyah bir örtü ile örtülmüştü. Sanatçı bu freski Vatikan' ın duvarlarına resmederek  karanlık örtünün kaldırıldığını  ifade etmektedir. 
Resim, "Yeni Platoncu Düşünce" yi yansıtır. Resimde merkezi perspektifle betimlenen kubbeli salonların altında hür bir tartışma ortamında bir araya gelen sanatçılar ve filozoflar bulunmaktadır. Rönesans' ta merkezi bir kompozisyon vardı, herşey matematiksel bir düzen ve kuralları içinde yapılırdı. Sadelik, denge ve ölçü önemliydi. Perspektif algısı, renklerin canlı ve parlak kullanımı başarılı bir biçimde uygulanmış. 

​Resim, Rönesans' ın temel aldığı Antik Yunan medeniyetinin en ünlü filozof ve bilim adamlarını bir araya getirmektedir. Ama arka planda Antik Yunan mimarisinden çok Roma dönemi mimari öğelerini içeren bir bina resmedilmiştir. Kolonların her iki yanındaki devasa heykeller (Apollon ve Athena) ve süslemeler Antik Yunan sanatına aittir. Resimde ustalıkla kullanılan perspektif öğeleri (ard arda birbirini takip eden üç kemer, merdivenler, ön planda yerdeki geometrik desen) bir teleskop etkisi yaratarak izleyicinin dikkatini tam ortadaki iki temel figüre çekmektedir.
Resmin merkezinde yer alan en önemli iki figür Platon ve öğrencisi Aristotales' dir. Her ikisi de ellerinde kendi kitaplarını tutmaktadır. Platon, Timaeus; Aristo ise Ethics kitabını tutmaktadır. Evrenin kökeni, hayatın anlamı ve mutluluk gibi kavramlar antik felsefenin odağında olan düşünsel konulardı. Bu sorular halen bugün hayata yönelik en ciddi sorular olarak yerini korumaktadır. 
​

                                                                           (Platon ve Aristo)

Platon' un eli göğü, Aristo' nun ise yeri işaret etmektedir. Platon bu şekilde felsefesinin temeli olan ve mutlak gerçekliği temsil eden "İdealar Dünyası" nı işaret etmektedir. Diğer elinde resmin perspektif merkezi olan kitabı "Timeaus" u taşıyor. Platon, Raphael' in freskinde tıpkı Leonardo Da Vinci betimlemesi gibi yer almış, onu resmine taşımıştır. Aristoteles ise avuç içi aşağıyı gösterir biçimde ileri doğru uzatmıştır. Bu hareket onun fizik ve somut dünyayı temel alan görüşünü simgeler nitelikteydi. Diğer eliyle ünlü kitabı "Ethica" yı taşıyor.
Resimde yer alan 59 figür bir düzen halinde yerleştirilmiştir. Sol kısımda müzik ve aritmetik ile ilgilenenler, sağ tarafta geometri ve astronomi ile ilgilenenler, orta kısımda ise bu bilim dalları ile erişilmiş yüksek seviye bilgi üzerine çalışan bilim adamları bulunmaktadır. Eserdeki tüm figürlerin anlamı ve hikayesi mevcuttur.

Platon, idealarla temas eder; Ona göre şeyler ideaların gölgeleridir. Duyularla algılanan her şey bir simgedir. Ruh ise görünenin asıl var olma nedeni olan, ebedi gerçeği tanır çünkü bir zamanlar onunla temas etmiştir. Bilmek dışarıda olanı bilmek değil, içimizde olanı anımsamaktır. Platon, ideaları bulmak için gölgelerin yer aldığı karanlıktan, dünyanın yanılsatıcı tutsaklığından çıkmak gerektiğini bir mitosla anlatmıştır( Mağara Mitosu). Herşey kendi ideasına benzedikçe ideal duruma dönüşür. İnsanın içindeki ideanın yansıması olan bireydir. Çok parçadan oluşsa da insan, hepsinin bir araya geldiği bir birliktir. İdeal bir toplumda ahenkli bir şekilde bir araya geldiğinde ideal halini alır ve bu sadece bir insan yığını değil bir Devlet adını alır.

Aristoteles, Platon'un öğrencisidir. Bir devrin kapanışını simgeler. İdealardan, yerdeki her şeyin özü olan göksel unsurlardan yere inilmiş, asıl olanın sadece algılanan olduğunu belirlemiştir. Aristo, bilimler ile bilgi düzeyleri ile ilgilenmiş ve bunları açıklamıştır. Düşüncelerine madde ve biçim temel olmuştur. Bu nedenle hocasının tersine yeri göstermiştir.

Sokrates, Platon' un arkasındaki kalabalığın arasında anlattıklarını parmaklarını sayarak ispatlamaya çalışan figürdür. Bu şekilde "Sokratik Diyalog" yöntemi vurgulanmıştır. Sokrates, diğer filozoflarda uyandırdığı şeyden dolayı felsefe tarihinde temeldir. Diyalog yöntemini kullanmış, her soru kişinin içinden doğurduğu cevaba karşılık geliyordu."Tek bildiğim, hiçbir şey bilmediğimdir" diyerek bilgeliğin bir özelliği olan mütevaziliğini de göstermiştir. Sokrates' in yanında savaş kıyafetleri içinde öğrencisi olan Alkibiades bulunmaktadır.

​

                                                                               (Sokrates)


​İbni Rüşd, ön sol grupta arkadan ileri doğru uzanmış başında türban olan figürdür. İslam filazofu ve hekimdir. Aristoteles' in yapıtlarına yapmış olduğu yorumlarla Aristoculuğun dirilmesini ve güçlenmesini sağlamıştır.
​

                                                                             (İbni Rüşd)


Hypatia, ünlü filozof ve matematikçi Theon' un kızıydı. Güzelliğinin yanı sıra bilgeliğiyle de herkesin hayranlığını kazanmış, tarihte bilinen ilk kadın matematikçidir. İskenderiye' de doğmuştur.

​

                                                                             (Hypatia)


Pisagor, ön sol grubun merkezinde diz çökmüş, elinde tuttuğu deftere önündeki çocuğun tuttuğu levhadaki notları geçiriyor. Bu notlar müzik oktavlarını gösteren şemalardır. Okulunun kökeni gizemlidir. Felsefi okulundan daha derine gidişte bir geçiştir. Öğretisinin dört temel unsuru; güzellik, ahenk, saflık ve coşku olmuştur. Müzik aralıklarından gezegenler arası mesafelerden bahsedilmiştir. Pisagor' un anlattığı sayı ve şekiller, Platon' un bahsettiği idealara karşılık gelmektedir.
​

                                                                              (Pisagor)


Heraklit, Parmenides' in takipçisidir. Ona göre; eğer iki karşıtlık arasında denge aramasaydık hareket edemezdik. Heraklit' i temsil eden Mikelanj' ın portresidir. Parmenides, metafiziği ilk kez ortaya koyan filazoftur.

                                                                                (Heraklit)


Zerdüşt, ona göre insan iyiyi ve kötüyü seçebilmek için özgür irade ile yaratılmıştır. "Ben yeni bir din öğretmiyorum, eskisini ıslah ediyorum" demiştir. Eseri "Avesta" dır. Evrenin başlangıcında biri İyi' yi temsil eden "Ormuz"; diğeri kötüyü temsil eden "Ahriman" isimli iki ilke vardır. ​

                                                                                (Zerdüşt)


Diyojen, merdivenlere sere serpe uzanmış, Parmanides ve Pisagor'a bakmaktadır. Öğretisine göre yaşamın tek amacı vardır: erdemli olmak. İnsanı erdemli yaptığı için bilgili olmaya değer verir. Ama bunun dışındaki her şeyi gereksiz görür. Bilge kişi kendine yetebilendir. Erdemin en büyük armağanı, insanı özgür yapmasıdır. Böyle bir kişi bütün isteklerinden sıyrıldığından Tanrılara benzer. İnsanın ihtiyaçları ne kadar azsa o kadar çok mutlu olur. 
​

​                                                                                 (Diyojen)




Kaynaklar: 
Wikipedia
Sokrates Öncesi Greek Felsefesi - Durmuş Hocaoğlu
Fiziğin Tarihsel Gelişimi (Yarbis1.yıldız.edu.tr)
Raphael's School of Athens (Smarthistory.khanacademy.org)
The Philosopher as Hero: Raphael's The School of Athens (Artcyclopedia.com)
Raphael’s School of Athens: A Theorem in a Painting?- Robert Haas
The School of Athens (Ancientworlds.net)

E-Kitap - E-book :kitap özetleri, kitap özeti, yeni çıkan kitaplar, romanlar, hikayeler, biyografiler, kitap oku, bedava kitap